ادبیات عرب

         هر فعلی که در عالم واقع می شود ،لابد در مکان و زمان باید باشد،و همچنین بخاطر علتی آن فعل توسط فاعلی صورت گرفته است.

در علم نحو برای اینکه این حالات و زمان و مکان مشخص بشود از قیودی مثل  مفعول به،مفعول مطلق، مفعول فیه ،حل و تمییز استفاده می شود مثل: ” ضرب زیدٌ عمراً قائماً شدیداً تادیباً له یوم الجمعةفی المدرسة”

چند نکته:

1.غیر از فاعل تمامی قیود فعل،منصوب هستند بوسیله فعلشان حتی جارو مجرور.

2.برای ترتیب بین این قیود علمای نحو ترکیب های مختلفی ذکر کرده اند مثل ترتیب منقول از تفتازی:

فعل ،فاعل،مفعول مطلق،مفعول به بی واسطه،مفعول به باواسطه،مفعول فیه زمانی،مفعول فیه مکانی، مفعول له،مفعول معه.

این ترتیب از نظر علم علم نحو است،اما بهترین ترتیبی که می توان بین این قیود تصور کرد ،ترتیب معنایی است،کما قال شیخنا:

بدین ترتیب که،طبق مقتضی حال دیده شود که چه قیدی برای سامع یا غیره اهمیت ویژه ای دارد پس آن را مقدم کند ،مثلا گاهی برای سامع نوع فعل اهمیت دارد پس مفعول مطلق را مقدم کند،گاهی شخصی که فعل روی آن انجام شده اهمیت دارد پس مفعول به را مقدم می کند،گاهی زمان فعل اهمیت دارد ،پس  مفعول فیه را مقدم می کند و…

منبع:حاشیه جونگی ص68